Framkvæmdir
og aðgerðir

Haldið verður áfram að skapa umhverfi sem hvetur til hjólreiða þannig að Reykjavík verði góð hjólaborg. Áframhaldandi uppbygging verður á hjólaleiðum og hjólastæðum ásamt því að farið verður í fjölbreyttar, mjúkar aðgerðir til að fjölga þeim sem hjóla.

Við nánari útfærslu framkvæmda og forgangsröðun þeirra verður lögð áhersla á samráð við íbúa og hagsmunaaðila eins og samtök hjólreiðamanna og fleiri. Í þessum kafla eru settar fram þær aðgerðir sem Reykjavíkurborg vill að komi til framkvæmda á tímabilinu 2015–2020. Framkvæmdaáætlun er endurskoðuð á 3 ára fresti.

1. Uppbygging hjólaleiða
2. Fjölgun hjólastæða
3. Auknar hjólreiðar barna og unglinga
4. Fjölgun þeirra sem hjóla til vinnu
5. Litaðar lykilleiðir og merkingar við hnútpunkta
6. Hjólreiðar og almenningssamgöngur
7. Viðhald og vetrarþjónusta
8. Lýsing
9. Samstarf um lög og reglugerðir
10. Hjólaleigur – deilikerfi
11. Vinnustaðurinn Reykjavíkurborg

Uppbygging
hjólaleiða

Á hverju ári er unnið samkvæmt framkvæmdaáætlun um uppbyggingu hjólreiðakerfis Reykjavíkur. Hér fyrir neðan má sjá uppbyggingu hjólreiðakerfisins sem átti sér stað á árunum 2006–2014, þ.e. fyrir og á tímabili hjólreiðaáætlunarinnar frá 2010.

Á tímabilinu 2015–2020 er stefnt að uppbyggingu á um 30 km af hjólaleiðum. Lykilframkvæmdum sem stefnt er að á tímabilinu er lýst stuttlega hér fyrir neðan og einnig má sjá heildarkort yfir framkvæmdir við hjólaleiðir sem stefnt er að á tímabilinu.

Lögð verður sérstök áhersla á góðar og betrumbættar þveranir hjólaleiða yfir gatnamót. Í því tilliti verður gerð greining á mögulegum valkostum þverana, þ.e. undirgöng, brú eða í plani, meðal annars m.t.t. öryggistilfinningar notenda á stígum.

Greiningin tengist markmiði um aukna öryggistilfinningu og jákvætt viðhorf fólks til hjólreiða. Í ljósi þess að hjólandi vegfarandi er mun fljótari í gegnum gatnamót en gangandi vegfarandi þarf samhliða að skoða hvort og hvar æskilegt er að setja sérstakar þveranir fyrir hjól t.d. á stórum gatnamótum þar sem gangbrautarljós eru þrepaskipt.

Hjólastígar og hjóla- og göngustígar

Lykilframkvæmdir

Bústaðavegur
Heildarlengd: 4,7 km
Miklabraut & Hringbraut
Heildarlengd: 5 km
Elliðaárdalur
Heildarlengd: 2 km
Kringlumýrarbraut
Heildarlengd: 2,3 km
Suðurlandsbraut
Auk þessara verkefna verður unnið að uppbyggingu á mörgum styttri hjólaleiðum, m.a. í Ártúnsholti, á Sundlaugavegi, Snorrabraut, Suðurgötu, Háaleitisbraut, Grensásvegi, Geirsgötu og Mýrargötu.

Áhersla á góðar hjólaleiðir við hönnun nýrra gatna og svæða, þar sem þarfir hjólandi verða ávallt í fyrirrúmi, í samræmi við stefnu um vistvænar samgöngur og hjólreiðar í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010–2030. Þetta á t.d. við um Hlíðarenda og Vogabyggð.

Forgangsröðun verkefna verður einnig ávallt háð samþættum aðgerðum eins og verkefnum með Vegagerðinni og Orkuveitunni. Gangi þessar framkvæmdir eftir mun hjólaleiðakerfið í Reykjavík árið 2020 verða mun þéttara en í dag, með samfelldum, greiðum og öruggum hjólaleiðum.

Framtíðarsýn Reykjavíkurborgar varðandi áframhaldandi vinnu við hjólaleiðir til 2030 snýr að því að leggja áherslu á að ljúka fyrirsjáanlegri samfellu við gerð stofnstígakerfis í borginni í samræmi við stefnu Aðalskipulags Reykjavíkur 2010-2030.

Með framfylgd Hjólreiðaáætlunar verður uppbygging þess hjólaleiðakerfis sem sýnt er í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010–2030 vel á veg komin árið 2020.

Við uppbyggingu hjólaleiða er farið eftir hönnunarleiðbeiningum og viðmiðum sem tryggja samræmi í kerfinu og að það sé eins skilvirkt, öruggt og þægilegt og mögulegt er.

Hönnunarleiðbeiningarnar Hönnun fyrir reiðhjól voru unnar fyrir Reykjavíkurborg og gefnar út í júlí 2012. Þær hönnunarleiðbeiningar verða uppfærðar á tímabilinu með hliðsjón af þeirri reynslu sem nú er komin meðal almennra notenda, starfsmanna Reykjavíkurborgar og samtaka hjólreiðamanna.

Hjólreiðakerfið eins og það er sett fram í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010–2030

Hjólaleið

Fjölgun
hjólastæða

Með Hjólreiðaáætlun 2015–2020 er stefnt að því að uppfylla markmið Aðalskipulags Reykjavíkur 2010–2030 um heildarfjölda hjólastæða við grunnskóla. Í dag uppfylla fimm skólar þetta markmið, það eru Hamraskóli, Fossvogsskóli, Kelduskóli-Korpa, Klébergsskóli og Vogaskóli.

Til að uppfylla markmið um hjólastæði fyrir 20% nemenda og starfsfólks stefnir Reykjavíkurborg að því að setja upp um 1.500 hjólastæði við grunnskólana á tímabilinu til viðbótar við þau 1.700 hjólastæði sem eru til staðar í dag. Auk þess verði hjólastæðum við framhaldsskóla, sundstaði, íþróttamannvirki og í miðbænum fjölgað verulega.

Hjólastæði við grunnskóla Reykjavíkur
Í úttekt sem framkvæmd var árið 2014 á hjólastæðum við grunnskóla Reykjavíkur segir:

„Samkvæmt árlegri ferðakönnun Umhverfis- og samgöngusviðs Reykjavíkurborgar, hefur börnum sem hjóla í skólann fjölgað úr 6% í 9% milli áranna 2009–2010. Því er lagt til að fjöldi hjólagrinda verði á bilinu 10%–40% af heildarfjölda nemenda og starfsfólks hvers skóla, hluti stæðanna á að vera yfirbyggður og aldrei færri en helmingur af lágmarksfjölda (10%).“

Í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010–2030 er sett fram eftirfarandi stefna um hjólastæði við skóla:

„Hjólastæði við grunnskóla, framhaldsskóla og háskóla fyrir a.m.k. 20% nemenda og starfsmanna. Helmingur stæða skal vera yfirbyggður.“

Einnig verður hafin vinna við að uppfylla það markmið Aðalskipulags Reykjavíkur að helmingur allra hjólastæða verði yfirbyggður.

Reykjavíkurborg stefnir á að gera samsvarandi úttekt á hjólastæðum við framhaldsskóla borgarinnar og hefja vinnu í átt að markmiði Aðalskipulagsins hvað þá varðar. Auk þess verða gerðar úttektir á hjólastæðum við leikskóla og þau frístundaheimili og félagsmiðstöðvar sem eru staðsettar utan grunnskólalóða.

Metið verður hvað sé æskilegur fjöldi hjólastæða þar, sbr. mælanlegu markmiðin fyrir grunnskólana, og hvað vanti upp á til að ná því.

Fjöldi hjólastæða sem hlutfall af fjölda nemenda/starfsmanna

Minna en 10%
10–20%
20% eða hærra

Hjólastæði við sundstaði, íþróttamannvirki og í miðbænum
Reykjavíkurborg hefur gert úttekt á hjólastæðum við sundstaði borgarinnar og við nokkra lykilstaði í miðbænum. Við alla sundstaðina nema einn eru einhver hjólastæði í dag, en lagt er til að bætt verði við hjólastæðum við alla sundstaðina. Í miðbænum er lagt til að bæta við nýjum hjólastæðum á fimm stöðum og að sett verði upp færanleg hjólastæði á sumargötum.

Samtals eru þetta 13 staðir, við sundstaði og í miðbænum, sem lagt er til að sett verði viðbótar hjólastæði. Stefnt er að því að þær framkvæmdir verði langt komnar fyrir 2020. Einnig er stefnt á að gera samsvarandi úttekt við íþróttamannvirki.

Auknar hjólareiðar
barna og unglinga

Farið verði í átaksverkefni til að fjölga þeim sem hjóla í skóla og frístundastarf. Umferðarslangan (e. Traffic Snake Game) eða aðrar viðurkenndar leiðir til að hvetja grunnskólanema til virkra samgangna verði innleiddar í fimm til tíu grunnskóla Reykjavíkurborgar haustið 2016 samhliða fjölgun hjólastæða. Árið 2020 verði allir grunnskólar Reykjavíkur orðnir þátttakendur í átaksverkefninu og það endurtekið á hverju hausti.

Skóla- og frístundasvið, leikskólar, grunnskólar og frístundaheimili hvetji til hjólreiða og innleiði í daglega starfsemi sína í auknum mæli. Útbúið verði námsefni um umferðarreglur á hjólum og fyrirkomulag hjólaleiða í Reykjavík og nágrenni.

Þessari aðgerð verður fylgt eftir af Umhverfis- og skipulagssviði og Skóla- og frístundasviði og hjólreiðaáætlun verður kynnt vel fyrir skólastjórnendum í borginni.

Skóla- og frístundaráð skipaði starfshóp árið 2013 til að móta stefnu skóla- og frístundasviðs um hjólreiðar barna og unglinga í Reykjavík. Verkefni hópsins var að kortleggja aðstæður til hjólreiða í hverfum borgarinnar og móta tillögur sem aukið gætu hjólreiðar barna og unglinga, bætt öryggi þeirra og stuðlað að jákvæðri umræðu um hjólreiðar.

Skýrsla starfshópsins nefnist Ævintýri, hreysti og sjálfstæði — Stefna skóla og frístundasviðs um hjólreiðar barna og unglinga. Í skýrslunni segir m.a.:

„Bílaumferð í kringum skóla er vandamál í Reykjavík og hún skapar oft hættu í morgunsárið þar sem börnum er skutlað nánast upp að dyrum í skammdeginu, með tilheyrandi hættu fyrir önnur börn sem koma gangandi úr öllum áttum.

Það er því hagur allra að draga úr umferð í kringum skóla, hvetja til þess að börn komi sér af eigin rammleik til og frá skóla og að þróa borgina enn frekar með tilliti til þess að börn og ungmenni geti farið sem mest gangandi, hjólandi og í strætó í skóla- og frístundastarf.“

Þrjár kannanir voru gerðar, meðal starfsmanna, nemenda og foreldra. Yfirgnæfandi meirihluti barna og unglinga í 6.-10. bekk segjast hafa aðgang að nothæfu reiðhjóli. Um 19% barna og unglinga fer oftast hjólandi í skólann og yfir 60% fer oftast gangandi í skólann. Það þýðir að yfir 80% fer oftast gangandi eða hjólandi í skólann. Strákar hjóla frekar í skólann miðað við stelpur og 6.-7. bekkingar hjóla frekar í skólann miðað við 8.-10. bekkinga.

Svipaðar niðurstöður fengust þegar spurt var um ferðir í skipulagt frístundastarf. Einnig segir í skýrslunni:

„Nýleg dönsk rannsókn sýndi fram á að börn á aldrinum 5-19 ára sem hjóluðu eða gengu í skóla, stóðu sig betur í verkefnum sem kröfðust einbeitingar heldur en börn sem voru keyrð eða fóru með strætó. Þessi jákvæðu áhrif entust allt að fjórum tímum eftir að þau komu í skólann.“

Í skýrslu starfshópsins er hvatningarorðum að neðan beint að sviðinu, leikskólum, grunnskólum, frístundamiðstöðvum og foreldrum.

Hvatning til skóla- og frístundasviðs

Starfsfólk SFS nýti margvísleg tækifæri til að ýta undir hjólreiðar, s.s. íþrótta- og þemadaga í skólum, innleiðingu markmiða um heilsueflandi skóla- og frístundastarf, samgönguviku, göngum í skólann og fleiri verkefni yfir árið.
Þróaðir verði gátlistar sem starfsstaðir/hverfi geta nýtt til að meta stöðu sína gagnvart eflingu hjólreiða og fjölbreyttra samgöngukosta meðal barna og unglinga.
Þróaðir verði öryggisverkferlar fyrir hjólaferðir barna og unglinga í skóla- og frístundastarfi SFS.
SFS er hvatt til þess að móta stefnu um útilíf barna og ungmenna þar sem ydduð eru hin jákvæðu áhrif útiveru og ævintýra utandyra og mikilvægi þess fyrir þroska barna og velferð.

Hvatning til frístundamiðstöðva

Börnum og unglingum verði boðið upp á fræðslu um hjólreiðar í frístundastarfi.
Leitast verði við að efla hjólreiðar í skipulögðu frístundastarfi með því að nota hjól sem samgöngutæki og búa til sérstök verkefni tengd hjólreiðum.
Börn og unglingar verði hvött til að stofna hjólreiðaklúbba.
Frístundamiðstöðvar skoði hvort hægt sé að skipta út rútuferðum fyrir hjólaferðir, t.d. í annað skipulagt frístundastarf í hverfinu eða ferðir af ýmsu tagi.
Frístundaakstur miðast við 1. og 2. bekk því þá eru börn að kynnast nýjum veruleika grunnskólans, frístundaheimilanna og frístundum innan hverfis. En mikilvægt er að nýta þessi ár líka til að kynna fyrir leiðir til að ferðast um hverfið sitt á fæti, í strætó og hjólandi.
Gæta að því að frístundaakstur hvetji ekki til þess að börn verði meira ósjálfbjarga.
Félagsmiðstöðvar leiti leiða til að efla hjólreiðar stelpna á öllum aldri og unglinga í 8. – 10. bekk, sem sýnilega hjóla minna en yngri börn.

Hvatning til grunnskóla

Grunnskólar bjóði börnum og unglingum upp á fræðslu um hjólreiðar, t.d. í lífsleiknikennslu.
Hjólreiðar verði markvisst samþættar við nám barna í grunnskólum, t.a.m. í tengslum við innleiðingu á heilsueflandi skóla og grunnþáttar menntunar um heilbrigði og velferð.
Grunnskólar skoði hvort hægt sé að hjóla í stað þess að taka rútu, a.m.k. hluta ársins, í til dæmis skólasund eða í aðrar ferðir á vegum skólans sem eru ekki um langan veg.
Leitað verði leiða til að efla hjólreiðar stelpna á öllum aldri, og unglinga í 8. – 10. bekk, sem sýnilega hjóla minna en yngri börn.

Hvatning til leikskóla

Á leikskólum fái börn tækifæri til að æfa sig að hjóla og verða örugg á hjóli.
Skipulagðar verði hjólaferðir með elstu börnin um hverfið.
Við innleiðingu markmiða um heilsueflandi leikskóla, sem og grunnþáttar í aðalnámskrá um heilbrigði og velferð, verði horft til hjólreiða sem mikilvægs þáttar í hreyfingu og leik leikskólabarna.
Stjórnendur hvetji foreldra til að hjóla með börnum sínum í leikskólann.

Hvatning til foreldra

Foreldrar leyfi ungum börnum sínum að ferðast með sér á hjólum.
Foreldrar ættu að kenna börnum sínum að fylgja umferðarreglum áður en börnin fá að hjóla eftirlitslaus, t.d. í skóla- og frístundastarf.
Foreldrafélög standi fyrir fræðslu um eflingu hjólreiða barna og unglinga.
Foreldrar hvetji börn sín til að fara lengri leiðir á hjólum, eftir því sem þau verða eldri og sjálfstæðari.

Tengingar frá skólum við hjólaleiðir
Mikilvægur liður í því að styðja við auknar hjólreiðar barna og unglinga í og úr skóla- og frístundastarfi er að tryggja að góðar tengingar séu frá skólum, frístundaheimilum og félagsmiðstöðvum að góðum hjólaleiðum.

Gerð verður greining á þessu við grunnskólana. Gerð hefur verið rannsókn meðal grunnskólabarna í Reykjavík um ferðamáta og leið í skóla. Niðurstöður þeirrar rannsóknar nýtast við þessa greiningu.

Fjölgun þeirra
sem hjóla til vinnu

Reykjavíkurborg starfi með aðilum vinnumarkaðarins til að fjölga þeim sem hjóla í og úr vinnu í borginni. Áhersla verði lögð á að kynna fyrirtækjum og einstaklingum ávinning beggja aðila af auknum hjólreiðum og jákvæðum áhrifum samgöngusamninga.

Hluta aðgerða til að draga úr umferðarálagi (e. Travel Demand Management eða Mobility Management) má kalla vinnustaðaaðgerðir, aðgerðir sem hafa m.a. það markmið að fjölga þeim sem ferðast með öðrum, ganga eða hjóla til og frá vinnu. Sem dæmi um árangursríkar aðgerðir sem vinnuveitendur geta nýtt til að draga úr umferðarálagi og bílastæðaþörf vegna starfsemi sinnar má nefna samgöngusamninga.

Það hefur færst mjög í vöxt að fyrirtæki bjóði starfsmönnum sínum að gera samgöngusamninga þar sem starfsmenn skuldbinda sig til að nota vistvæna samgöngumáta á leið til og frá vinnu a.m.k. þrjá daga í viku og eða til ferða á vegum vinnuveitanda. Fyrirtæki á höfuðborgarsvæðinu sem nú bjóða starfsmönnum slíka samninga eru á annað hundrað. Oftast er starfsmanninum umbunað með einhverjum hætti s.s. mánaðarlegum greiðslum sem kallaðir hafa verið samgöngustyrkir. Heimilt er að draga slíkar greiðslur frá skatti, í dag að hámarki samtals 7.000 kr. á mánuði, að uppfylltum ákveðnum skilyrðum.

Vinnuveitendur geta einnig hvatt starfsfólk til aukinnar nýtingar fjarvinnslu og fjarfunda og skipulagt samnýtingu bifreiða (e. Car-pool) til að draga úr umferðarálagi. Þá getur sveigjanlegur vinnutími og/eða hliðrun vaktaskipta verið árangursrík aðgerð til að gera fólki kleyft að ferðast í og úr vinnu utan mesta annatíma í almenningssamgöngum og almennri umferð.

Reykjavíkurborg mun kynna samgöngusamninga og aðrar vinnustaðaaðgerðir fyrir aðilum vinnumarkaðarins með markvissum hætti og nýta t.d. fulltrúaráð ASÍ sem samvinnuvettvang. Annað dæmi um aðgerðir til að fjölga þeim sem hjóla til vinnu er þáttaka í verkefninu Hjólað í vinnuna, en Reykjavíkurborg er einn af samstarfsaðilum ÍSÍ í því verkefni.

Hjólum í skólann er sambærilegt verkefni í framhaldsskólum landsins, en Reykjavíkurborg er einn af samstarfsaðilum ÍSÍ í því verkefni ásamt Hjólafærni á Íslandi, Embætti Landlæknis, Samgöngustofu og Sambands Íslenskra framhaldsskólanema. Það er verkefni þar sem nemendur og starfsfólk framhaldsskóla landsins keppa sín á milli um að nýta virkan ferðamáta sem oftast í og úr skóla.

Litaðar lykilleiðir
og merkingar

Á tímabilinu verði litakort lykilleiða í hjólreiðakerfinu fest í sessi í samvinnu sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu. Á helstu hjólastígamótum í kerfinu verði sett upp skilti sem vísa leiðina og taka mið af litamerkingum lykilleiða.

Unnin hefur verið tillaga að litakóðun lykilleiða í hjólreiðakerfinu og merkingum fyrir hjólaleiðir sem stefnt er á að verði innleidd í reglugerð um umferðarmerkingar og tekin í notkun á tímabilinu 2015–2020. Þær merkingar munu byggja á litakorti á lykilleiðum hjólaleiðakerfisins. Tillögur að litakóðun og skiltum hafa á vinnslustigi hjólreiðaáætlunar verið kynntar innanríkisráðuneyti, lögreglu og sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu. Samhliða uppsetningu nýrra skilta verða úrelt skilti tekin niður og úreltar yfirborðsmerkingar afmáðar þar sem við á.

Tillaga að litamerkingum lykilleiða hjólaleiðakerfisins

Strandleið
Miðbær–Nauthólsvík–Fossvogur–Elliðavatn
Miðbær–Laugardalur–Elliðárdalur–Mosfellbær
Fossvogur–Kópavogur C–Garðabær C–Hafnafjörður C
Elliðaárdalur–Kópavogur A–Garðabær. A–Hafnafjörður C
Ýmsar tengileiðir

Hjól og almennings-
samgöngur

Á tímabilinu verði unnið markvisst að samþættingu hjólreiða og almenningssamgangna til að auðvelda farþegum almenningssamgangna að fara fyrsta og/eða síðasta spölinn á hjóli.

Fyrir 2020 verði komin yfirbyggð hjólastæði við skiptistöðvar í Mjódd, Ártúni og Spöng. Við uppbyggingu nýrrar samgöngumiðstöðvar verði sérstaklega hugað að góðri aðstöðu fyrir reiðhjól.

Í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 segir:
„Hjól og strætó eru vistvænir samgöngumátar sem geta vel farið saman og stutt hvor annan. Í Reykjavík er heimilt að taka hjól um borð í strætó ef pláss er í vagninum. Mikilvægt er að kynna þennan möguleika betur og skoða nánar með Strætó hvernig megi frekar stuðla að samnýtingu þessara tveggja samgöngumáta.

Vegleg hjólastæði við biðstöðvar eru mikilvægur þáttur í því. Víða erlendis er einnig hægt að leigja hjól við helstu biðstöðvar strætisvagna og aðra mikilvæga áfangastaði. Skoða skal þróunarstarf með Strætó bs. svo hægt verði að finna leiðir til að auðvelda hjólreiðamönnum að nýta sér vagnana, svo sem með úrbótum á biðstöðvum eða breyttri útfærslu inni í vögnunum.“

Eftirfarandi eru atriði sem geta auðveldað fólki að samtvinna þessa tvo ferðamáta:

Hjólastæði við stoppistöðvar
Við helstu stoppistöðvar og stærstu skiptistöðvar verði yfirbyggð hjólastæði.
Hjólastígakerfið og staðsetning stoppistöðva sé samræmd
Við hönnun hjólaleiða verður hugað að tengingum við stoppistöðvar og að samráð fari fram milli Strætó bs. og Reykjavíkurborgar við hönnun hjólaleiða og stoppistöðva.

Rúmt pláss innan strætisvagna sem er ætlað hjólum, hjólastólum og vögnum og/eða hægt sé að festa hjól framan á vagnana.
Hækkaður kantur á stoppistöðvum
Svo að farþegar geti stigið (og reitt hjól) beint inn í og út úr vögnunum. Með uppbyggingu almenningssamgöngukerfisins verður hugað að því að helstu stoppistöðvar kerfisins verði byggðar upp með þessum hætti.

Viðhald og
vetrarþjónusta

Gerð verði úttekt á ástandi hjólaleiða til að meta þörf á viðhaldi. Þetta verði gert snemma á tímabilinu svo hægt verði að forgangsraða framkvæmdum við lagfæringar á tímabilinu.

Vetrarþjónusta á hjólaleiðum verði bætt enn frekar t.d. með því að bæta snjómokstur á lykilleiðum seinnipart dags.

Vetraraðstæður hér á landi eru oft erfiðar og þess vegna hefur verið lögð áhersla á góða vetrarþjónustu á lykilleiðum. Hjóla- og göngustígum er skipt í forgangsflokka við snjómokstur:

Lagt er upp með að stígar myndi ákveðið net þannig að fólk komi aldrei að endastoppi, að leiðir að skólum og stofnunum séu greiðfærar, að mikið notaðir stígar séu greiðfærir og að tengingar milli hverfa séu greiðfærar að morgni. Þarna er um að ræða stíga í forgangi 1a og 1, sem er lokið við að hreinsa fyrir kl. 7:30 og 8:00.
Í forgangi 2 eru minna notaðir stígar, stígar sem ekki liggja að stofnunum eða skólum, auk stíga sem vitað er að eru notaðir mikið til útivistar. Snjómokstri stíga í forgangi 2 er lokið fyrir hádegi.
Í forgangi 3 eru fyrst og fremst stígar í húsagötum, sem eru mokaðir í síðasta lagi 36 klst. eftir snjókomu.

Við úttekt á ástandi stíga verða þeir skoðaðir sérstaklega með tilliti til vetrarþjónustu, t.d. að stígar sem erfitt er að ryðja vegna þess að þeir eru ósléttir eða liggja neðar en landið í kring, verði lagfærðir. Einnig verði farið yfir hvaða aðferðir gefast best við að ryðja stíga og hvort og hvenær hálkuvörn er æskileg. Gera mætti athugun á möguleikum á snjóbræðslu hjólreiðastíga með affalsvatni hitaveitu.

Mikilvægt er að við framkvæmdir í borginni verði viðunandi hjáleiðir fyrir hjólandi tryggðar og lögð áhersla á merkingar, öryggi og þægindi fyrir gangandi og hjólandi á meðan framkvæmdir standa yfir.

Lýsing

Staðlar um lýsingu á hjólreiðastígum verði uppfylltir í öllu hjólreiðakerfinu með vandaðri lýsingu sem tekur mið af umhverfinu.

Lýsing hjólaleiða er mikilvægur liður í því að auka greiðfærni hjólaleiða og öryggistilfinningu hjólreiðafólks. Við val á útfærslu lýsingar er mikilvægt að taka tillit til aðstæðna á hverjum stað.

Horfa skal til nýjustu tækni varðandi stýringu lýsingar og nýta þá tækni til að dimma ljósið yfir nóttina með tímastilltum dimmanlegum spennum og/eða hreyfiskynjurum. Það er orkusparandi og hefur minni neikvæð áhrif á umhverfið, bæði varðandi orkunotkun og ljósmengun auk þess að lengja líftíma ljósgjafans.

Auk þess er stefnt að því að farið verði í tilraunaverkefni á lýsingu með notkun hreyfiskynjara á völdum kafla á stíg í jaðri borgarinnar, þar sem umferð gangandi og hjólandi er lítil á kvöldin.

Stefnt er að því að skoðaðar verði lausnir til þess að á stígum í jaðri borgarinnar, sem eru ekki samliggjandi lýstri götu, sé notuð tímastilling þ.a. lýsing sé dempuð yfir nóttina og að notuð verði stefnuvirk ljós frekar en dreifð.

Gott dæmi um vandaða stefnumörkun lýsingar má finna í Frederiksberg í Kaupmannahöfn (Belysningsstrategi Frederiksberg Kommune). Þar er lögð áhersla á að finna rétta jafnvægið milli þess að spara orku og bæta nútíma borgarlíf með öruggri og þægilegri lýsingu.

Tækniþróun í lýsingu er hröð og mikil tækifæri liggja í því að fylgja vel þeirri þróun sem á sér stað og nýta nýjustu tækni til að auka nákvæmni í stillingum og ná fram sparnaði í orku og viðhaldi.

Samstarf um
lög og reglugerðir

Með reglubundnu samstarfi um lög og reglugerðir sem viðkoma hjólreiðum í borginni verði tryggt að aðilar séu samtaka í eflingu hjólreiða sem samgöngumáta.

Reykjavíkurborg er frumkvöðull hérlendis í mörgu sem viðkemur hjólreiðum. Mikilvægt er að lög og reglugerðir taki mið af auknum hjólreiðum, að lagaleg staða hjólreiðainnviða sé skýr, að vel gangi að innleiða nýjar merkingar o.fl..

Búið er að koma á reglubundnu samstarfi Reykjavíkurborgar við innanríkisráðuneytið og lögregluna sem ætlað er að tryggja að aðilar séu samtaka í eflingu hjólreiða.

Hjólaleigur —
deilikerfi

Á tímabilinu verður kannaður áhugi einkaaðila á aðstöðu á lykilstöðum í borginni fyrir deilihjólaleigur (e. bike sharing). Skilgreindir verða staðir sem Reykjavíkurborg býður undir þjónustu hjólaleiga.

Líklegt er að aðkoma borgaryfirvalda að deilihjólaleigum í borginni verði fyrst og fremst fólgin í sköpun aðstöðu en sérhæfðir aðilar sjái um uppsetningu og allan rekstur. Á Norðurlöndunum eru tveir stórir aðilar með rekstur víða um lönd sem hafa sérhæft sig rekstri sem þessum. Leiga hjóla og auglýsingar standa undir fjármagnskostnaði og rekstri. Markhópurinn eru allir þeir sem ferðast um borgina, hvort sem þeir eru á leið til/frá vinnu, að sinna daglegum erindum, innlendir og erlendir ferðamenn.

Staðsetningar á hjólaleigum eru almennt í miðborg eða í nánd miðborgar. Miðpunktur er einatt við lestarstöð/samgöngumiðstöð. Tenging við aðra ferðamáta er mikilvæg, sérstaklega við almenningssamgöngur.

Skilgreindir verða staðir sem Reykjavíkurborg býður undir þjónustu hjólaleiga og leitar eftir áhugasömum aðilum til að taka að sér að byggja upp og reka þær.

Vinnustaðurinn
Reykjavíkurborg

Fyrir 2018 standi öllum starfsmönnum Reykjavíkurborgar til boða að fá greitt fyrir að ferðast á hagkvæman og vistvænan hátt til og frá vinnu með undirritun samgöngusamnings.

Stefnt er að því að a.m.k. 30% starfsmanna Reykjavíkurborgar nýti sér samgöngustyrki til lengri eða skemmri tíma árið 2020.

Umgjörð og aðstaða á vinnustöðum borgarinnar fyrir reiðhjól og hjólreiðamenn verði kynnt samhliða innleiðingu samgöngustyrkja.

Mörg fyrirtæki og stofnanir hafa sett sér samgöngustefnu og tekið upp samgöngusamninga við starfsmenn með samgöngustyrkjum. Tilgangurinn er að auka hlutdeild annarra ferðamáta en einkabílsins í ferðum starfsmanna til og frá vinnu.

Þeir kostir sem þessi fyrirtæki og stofnanir nefna helst eru meðal annars:

Sparnaður fyrirtækisins í formi minni fjárfestinga í bílastæðum og minni veikindum starfsmanna.
Bætt heilsa og líðan starfsmanna.

Samgöngustefna Landspítalans er eitt af mörgum góðum dæmum. Um 30% starfsmanna nýta sér samgöngustyrki og skuldbinda sig til að ferðast til og frá vinnu með vistvænum hætti í 60% tilvika, og árangurinn er sá að minna álag er á bílastæðin, 82% þeirra starfsmanna sem eru á samgöngustyrk telja að hann hafi góð áhrif á heilsu og líðan sína og 52% segjast hafa breytt ferðavenjum sínum með tilkomu styrkjanna eða um 750 manns.

Vistvæn samgöngustefna í rekstri borgarinnar var sett fram árið 2009 með þau meginmarkmið að auka hlutfall vistvænna ferða vegna starfsemi borgarinnar og draga árlega úr bílaumferð á vegum borgarinnar.

Árið 2013 og nú 2015 hafa verið gerðar kannanir til að meta hver umgjörð fyrir vistvæna samgöngumáta er á vinnustöðum borgarinnar og hvernig staðið væri að því að hvetja starfsfólk til að nýta sér vistvæna ferðamáta. Í könnuninni nú 2015, sem gerð var í febrúar og mars, kom fram að 12,4% starfsmanna hjóluðu einhvern tímann til vinnu á síðustu 30 dögum, þar af 3,2% nær daglega.

Er hjól í boði fyrir starfsmenn á vinnutíma?
Eru hjólagrindur til staðar?
Er aðstaða til að geyma hjól inni eða skýli fyrir hjól?
Er aðstaða til að skipta um föt í boði fyrir þá sem eru hjólandi eða gangandi
Er sturta til staðar?
Er strætó biðskýli til staðar?
Eru bílar á vinnustaðnum?
Eru bílastæði fyrir visthæfa bíla?

Já

Nei

Niðurstaða könnunar á vinnustöðum Reykjavíkurborgar árið 2013.

Framkvæmdir og aðgerðir

Uppbygging hjólaleiða

Lykilframkvæmdir

Fjölgun hjólastæða

Auknar hjólareiðar barna og unglinga